Travmatik Yas Yaşayan Bir Yakınınıza Nasıl Destek Olabilirsiniz?

Travmatik yas, bir insanın sadece sevdiğini değil; anlam dünyasını, güven duygusunu ve yaşamla kurduğu bağları da sarsan derin bir kayıptır. Böylesi bir süreci yaşayan birine destek olmak, çoğu zaman “ne diyeceğini bilememe” duygusuyla birlikte gelir. Ancak travmatik yas yaşayan bir yakınınıza nasıl destek olabilirsiniz sorusunu sormak bile, aslında büyük bir farkındalık adımıdır. Çünkü bu tür bir yas, sıradan teselli cümlelerinden çok daha fazlasını gerektirir: Sessizlik, alan, sabır ve şefkat.

Kimi zaman en doğru destek, konuşmak değil, yanında sessizce var olmaktır. Kimi zaman da onun hiçbir şey yapamıyor olmasına izin verebilmektir. Bu yazıda, travmatik yas yaşayan bir yakınınıza psikolojik olarak nasıl daha sağlıklı bir alan açabileceğinizi, ne tür yaklaşımların yaralayıcı olabileceğini ve hangi tutumların gerçek şefkat taşıdığını detaylıca ele alacağız.

“Yanındayım” Demek Bazen Yeterlidir: Sessiz Desteğin Gücü

Travmatik yas, kelimelerle onarılamayacak kadar derin bir sessizlik yaratabilir. Bu nedenle, böyle bir süreçten geçen bir yakınınıza ne söyleyeceğinizi bilememeniz son derece doğaldır. Aslında bazen hiçbir şey söylemeden, sadece “buradayım” diyebilmek, onun için söylenmiş en anlamlı cümle olabilir. Çünkü travmatik yas yaşayan biri, çoğu zaman anlaşılamamaktan değil, aceleyle iyileştirilmek istenmekten yorulur.

Duygusal acı, başkalarının iyi niyetli ama yetersiz cümleleriyle küçültüldüğünde derinleşebilir. “Geçecek”, “Hayat devam ediyor” gibi sözler, travmatik yas sürecindeki biri için duyarsızlık gibi algılanabilir. Oysa destek, çoğu zaman sessiz bir varlıkla, birlikte geçirilen sakin bir anla ya da ona dokunmadan açılan bir alanla verilir. Unutma, bazen sadece yanında oturmak bile onun yükünü biraz olsun hafifletebilir.

Onun Acısını “Düzeltmeye” Çalışma: Duygularına Alan Aç

Bir yakınımız travmatik bir kayıp yaşadığında, ona iyi gelmek isteriz. Ama çoğu zaman bu “iyileştirme” çabası, istemeden de olsa onun duygusal alanını daraltır. Travmatik yas, hızlıca geçmesi gereken bir duygu değil; zamanla sindirilmesi, yavaşça anlamlandırılması gereken bir deneyimdir. Bu süreçte acıyı düzeltmeye değil, duyguları olduğu hâliyle karşılamaya ihtiyaç vardır.

“Böyle hissetme, güçlü ol,” gibi iyi niyetli ifadeler, kişinin yas sürecini bastırmasına neden olabilir. Oysa önemli olan, o kişinin tam da olduğu hâliyle duygularına yer açabilmesidir. Ağlaması gerekiyorsa ağlamasına, konuşmak istemiyorsa susmasına, hiçbir şey yapmak istemiyorsa öylece kalmasına izin vermek gerekir. Travmatik yas yaşayan biri için en büyük destek, yargılanmadan var olabileceği bir duygusal alan sunmaktır.

Günlük Hayatında Onu Yalnız Bırakma ama Zorla Da “Hayata Döndürmeye” Çalışma

Travmatik yas yaşayan bir kişi, çoğu zaman günlük yaşamla bağını koparmış hisseder. Yemek yemek, dışarı çıkmak, telefonlara cevap vermek ya da sıradan bir sohbet bile çok büyük bir yük gibi gelebilir. Böyle zamanlarda onu tamamen yalnız bırakmak, kendi içine kapanmasını ve acısıyla baş edememesini tetikleyebilir. Ama aynı şekilde, onu zorla dışarı çıkarmaya, sosyal aktivitelere sürüklemeye çalışmak da ters etki yaratabilir.

Yapılması gereken şey, varlığını hissettirmek ama yönlendirmemektir. Sessizce yanında kalmak, onun günlük ihtiyaçlarında destek olmak ama duygusal ritmine saygı duymak, bu süreçte en sağlıklı dengeyi kurar. Travmatik yas yaşayan kişi, yeniden yaşamla bağ kurmayı kendi içsel zamanında başlatacaktır. Senin görevin, bu sürece sabırla ve yargısızca tanıklık etmektir.

Travmatik Yas Profesyonel Destek Gerektirir mi?

Evet, travmatik yas çoğu zaman profesyonel destek gerektirir. Çünkü bu tür yas süreçleri sadece bir kaybın ardından yaşanan duygusal tepkilerle sınırlı değildir; kişinin zihinsel, duygusal ve hatta fiziksel düzeyde donup kaldığı, zamanın ilerlemediği bir içsel kilitlenme hâlidir. Bu durumda bireyin kendi çabasıyla süreci aşması zorlaşabilir ve bu kilitlenme zamanla depresyon, anksiyete bozuklukları ya da travma sonrası stres bozukluğu gibi durumlara evrilebilir.

Travmatik yas yaşayan biri için terapi, bir nefes aralığıdır. Özellikle EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme), somatik deneyimleme ya da yas terapisi gibi travma odaklı yaklaşımlar, kişinin yaşadığı ağır duygularla sağlıklı bir şekilde yüzleşmesine ve o duyguları yeniden işleyerek dönüştürmesine yardımcı olur. Terapi, aynı zamanda kişinin kendine yeniden güven duymasını, kayıpla kurduğu bağı onurlandırmasını ve hayatla yeniden bağ kurmasını destekler.

Bu noktada destek olmak isteyen yakınlara da büyük rol düşer. Çünkü birçok kişi, terapiye gitmeyi “zayıflık” ya da “pes etmek” gibi görür. Oysa profesyonel destek almak, aksine kişinin kendi iyiliğini ciddiye almasıdır. Travmatik yas yaşayan bir yakınınızı terapiye teşvik etmek, ona acısını taşımasında yalnız olmadığını hissettirmenin en değerli yollarından biridir.